ÜSTAT, ÜSTADI MUHTEREM VE ÖNCEKİ ÜSTADI MUHTEREM LOCALARI
Büyük Loca’da Steward görevinde bulunan kardeşler, ilk defa, berat sahibi olmadan, 1735 yılının Haziran ayında loca şeklinde toplandılar. Anderson, 1738 yılında yayınladığı ikinci Anayasa kitabında, bu duruma yasal bir çözüm getirmek üzere, Büyük Loca’da Stewart olarak görev yapan kardeşlerin “Stewards’ Lodge” adında bir Üstatlar locasını kurmalarına izin vermektedir. Locaya 117 numarası verildi. 1792 yılında locanın adı “Grand Stewards’ Lodge” olarak değiştirildi ve numarası iptal edilerek, numarasız loca olarak tüm diğer locaların başına geçirildi. 1813 tarihinde Eskilerle Modernlerin birleşmesinden sonra, loca bu özel durumunu muhafaza etti. Günümüzde de bu ayrıcalıklı durum devam etmektedir. Locanın üyeleri Büyük Loca’ya Steward yollama ayrıcalığına sahip 19 adet Kırmızı Önlüklü Localar’m Önceki Üstadı Muhteremlerinden oluşmaktadır.
İki Büyük Locanın 1813 yılında birleşmelerini kolaylaştırmak üzere, kurulan “Lodge of Promulgation” ve “Lodge of Reconciliation” de Önceki Üstadı Muhteremler localarıydı. Lodge of Promulgation 1809’da kurulmuştur. Locanm üyeleri: bir Üstadı Muhterem ve Nazırları ile, aralarmda bir çok Bölge Büyük Üstadı ve Büyük Nazırların da bulunduğu 23 yüksek rütbeli masondu. Bu kardeşlerin görevi Eski Landmarkları kardeşler arasında yayarak “Eskiler“le “Modernler” arasında birliktelik ve uyum sağlamaktı. “Lodge of Reconciliation “ birleşmenin gerçekleşmesinden bir kaç hafta önce, 7 Aralık 1813 tarihinde açıldı. Birleşik Büyük Locanm ilk büyük üstadı Sussex Dükü olmuştu. En azından iki rakip obediansm değişik ritüellerinin birleşmesinin beraberinde getireceği sorunların boyutunu idrak ediyordu. Her iki taraftan dokuzar bilgili kardeş bu locayı oluşturdu. Locanm görevi, İngiltere Birleşik Büyük Locası Büyük Üstadı Sussex Dükünün is’ad töreninin yemin metni ile ritüelinin saptanması idi.
Her iki loca verilen görevler yerine getirildikten sonra kapandı. Günümüzde faaliyetine devam eden Önceki Üstadı Muhterem Locaları Grand Stewards’ Lodge ile 9379 numaralı Scrutator Locası Tekris ve terfi törenlerini icra etmezler. Bu localara tayin veya davetle üye olunur. Açılış ve kapanışm dışmda uyguladıkları tek tören, yılda bir yeni Üstadı Muhteremin is’adıdır.
İngiltere’de, Önceki Üstadı Muhteremler localarından ayrı olarak İs’ad edilmiş Üstadı Muhteremler locası nisbetten yeni bir uygulamadır. 1870 yılında Derbyshire Bölgesinde başarısız bir teşebbüs olmuştu. 20. yy.’ın başmdan beri İs’ad Edilmiş Üstadı Muhterem Locaları üyeleri sınırlı olarak toplanmakta ve bizdeki Danışma Kurullarının görevini yerine getirerek, Masonik bilgi ve istihbaratın yayılmasını sağlamaktadırlar. Gündemlerinde yalnızca konferans ve belirli konuların müzakeresi olur.
Fransa’da 333 numaralı Les Fideles d ‘Amour Locası Üstadı Muhteremler locasıdır, tekris – terfi yapmaz, ayda bir toplanır, her toplantısında Üstadı Muhterem İs’ad töreninden bir bölüm ezoterik açıdan incelenir, geri kalan zamanda da Üstadı Muhteremleri ilgilendiren güncel konular müzakere edilir (Tesviye, sayı 13, s. 8).
İsrail’de Aralık 1996’da 78 numaralı Montefiore İs’ad Edilmiş Üstadı Muhteremler Locasının tahsis töreni yapıldı. Hz. Süleyman’ın taş ocaklarında icra edilen merasime 24 obedianstan 300’ü aşkın ziyaretçi Kardeş katılmıştı. Locanın kurucuları arasında Londra’da çalışan 7464 numaralı Euclid Üstadı Muhteremler Locası üyeleri çoğunluktaydı.
Üstat Locaları:
- Hiramik efsanenin uygulanması
İngiltere masonik tarihinde Üstat Localarının önemli bir yeri vardır. 1733’de açılan ve 1736’da kapanan 116 numaralı loca Üstat Locası idi. 117 numaralı Locanın Büyük Steward’lar Locası olduğunu görmüştük. 120 numaralı Loca da aynı tarihlerde kurulmuştu. Bu ilk üstat Locaları ve onları takip edenler mutlaka başka bir Locaya bağlıydılar ve Pazar günleri toplanırlardı. Bilindiği gibi 1730’lu yıllarda Hiram efsanesi yayılmaya başlamıştı. Localarda üçüncü dereceyi vermek için gerekli sayıda Üstat Kardeşler bulunmayabiliyordu. Her ne kadar bu Pazar toplantılarının tersimatları bulunmamışsa da, amacm Yükseliş törenlerinin icra edilmesi olduğu genellikle kabul edilmiştir. 1740’h yıllardan sonra bu uygulamanın durması bu varsayımı doğrulamaktadır.
- Royal Arch’ın başlangıcı
1750’li yıllarda Pazar günleri toplanan Üstat Localarının tekrar toplanmaya başlaması Royal Arch’m gelişine bağlanmaktadır. Modern’ler diye anılan Premier (1717’de kurulan) Büyük Loca Royal Arch’ı ayrı bir derece veya nizam olarak kabul etmeyi reddediyordu. Oysa, rakip Eskiler Büyük Locasının dinamik Büyük Sekreteri Laurence Dermott’un yönetiminde Royal Arch’ı resmen Eski Masonluğun entegral parçası olarak kabul etmişlerdi. Royal Arch’ı uygulamak isteyen, ancak Eskilerin satma geçmeyi reddeden. Modern Üstatlar Pazar günleri, Üstat Locası şeklinde toplanmaya başladılar. 10 Temmuz 1765 tarihinde “The Excellent Grand and Royal Chapter “ kurulmuş, Lord Blayney de onun başkanı olmuştu. Böylece Royal Arch’m başkam olan Lord Blayney, aynı zamanda Mo- dern’ler Büyük Locasının Büyük Üstadı idi. 1766 yılında Charter ofCom- pact’m imzalanması ile Büyük Loca Royal Arch’ı bünyesine resmen kabul etti. Bu tarihten itibaren Pazar günleri Üstat Localarının toplanmasına artık gerek kalmamıştı. Ancak, resmî Royal Arch’a paralel olarak, Pazar Locaları bilinmeyen bir nedenle, 1813’e kadar sürdü. Bir teoriye göre, Fransa’dan ithal temel Masonluğun dışındaki dereceler bu toplantılarda icra edilmeye başlanmış. Royal Arch’ın saflarını zenginleştirmek üzere, sanal Üstadı Muhterem derecesinin bu toplantılarda tevdi edilmesi ikinci bir teoridir. Muhtemelen her ikisi de geçerlidir.
1813’den sonra Pazar uygulamalarının devam etmediğini görüyoruz
Celil Layiktez
Kaynak: Tesviye Dergisi Sayı 49