Mabet ve Loca
Kitabın başında, Tampliye Şöval- / yeleri Nizamı’nm (Order) kuru- \luşu, Haçlı Seferleri döneminde işlevi, benzer amaçla kurulan Hos- pitalier Şövalyeleri ile çekişmesi, Ortaçağ ekonomi ve kültürüne etkileri, Hıristiyan taassubuna karşı tolerans anlayışını getirmesi, Fransa Kralı ile Papa’nm ittifakı ile Nizam’m çökertilmesi, kaçabilen Şövalye- ler’in kurtuluş yolları, İrlanda ve İs- koçya’ya geçişleri, kayıp hazine, Is- koçlar’m İngiliz ordusunu Tampliye- ler’in yardımı ile yenmeleri, Iskoç- ya’da bıraktıkları arkeolojik izler ve entelektüel mirasları, İskoç mit ve folkloruna etkileri anlatılıyor.
Daha sonra, evlilik yoluyla Iskoç- ya ile İngiltere’nin tek bir krallık olarak birleşmeleri, 17. yüzyılda ilk İskoç Kabul Edilmiş Mason Locaları, bu Localar’da Tampliye, Rose Croix, ezoterist, simyager ve her türlü bilimsel araştırmacmm toplanmaları, Localar’m tartışma ve tolerans zemini forumlarma dönüşmeleri, Kralcı, Cumhuriyetçi, Katolik ve Protestan bilim adamlarmm inanışlarını bir kenara bırakarak birlikte çalışmalarını, Invisible College’! kurmaları, Invisible College’in Rose Croix Ni- zamı’na dönüşerek 1661’de Royal Society (İngiliz Bilimler Akademisi) haline dönüşmesi, bu Akademi’nin tüm üyelerinin Kabul Edilmiş Mason olmaları çok detaylı bir şekilde, referanslar gösterilerek anlatılıyor.
Kitabın son bölümünde, önce Amerika’daki İngiliz – Fransız ve Kızılderili müttefikleri ile olan savaşları, peşinden İngiltere’ye karşı bağımsızlık savaşmm verilmesi, gerek İngiliz gerekse Amerikan saflarında her rütbede çok sayıda Mason’un
Mabet ve Loca
- Yazarlar: Richard Leigh ve Michael Baigent.
Sürükleyici üslubuyla hızlı
okunabilen, çok iyi araştırılmış
ciddi bir referans kaynağı; bir de
iyi çevrilmiş olsaydı!
bulunması, Kıta Avrupası’nda her iki tarafta bulunan Masonlar’m savaşı etkileme gayretleri, Masonluğun ABD’nin kuruluş ve gelişmesinde hiçbir kurumun etkili olamadığı kadar büyük etkisinin olduğu gözler önüne seriliyor.
Tampliye Şövalyeleri
Not 1: Kitabın önsözünde yazar Mason olmadığını yazıyor. Bunun üzerine Tesviye Dergisi nedeniyle sürekli e-mail ile görüştüğüm Michael Baigent’e, (Freemasonry To- day’in editörü) “ben gene de sana Kardeşim diyeceğim” diye yazdım. Cevabında, bu kitabın hazırlanmasında 7 ay boyunca Ingiltere Birleşik Büyük Locası Kütüphanesi ve Müzesi’nde çalıştığını, görevlilerin fevkalâde yardımcı olduklarını, bu arada bir çok Mason’la tanışarak etkilendiğini, kitap bittikten sonra tek- ris edildiğini yazdı.
Not 2: Kitabın çevirmeni, büyük bir gayretle, tarikat, nizam ve yer adlarını Türkçe’ye uyarlamaya gayret etmiş, ama bu esnada büyük de bir kargaşaya yol açmış. Templier ya da Templar “Ta- pmakçı”; Rose Croix zaman zaman Rose Croix, zaman zaman “Gül Haç”; Invisible College “Görünmezler Koleji”; Rite de la Stric- te Observance “Kesin İzleyiş Riti”; Royal Society bazen aynen kalmış, bazen de “Kraliyet Bilim Araştırma ve Geliştirme Kurumu” diye adlandırılmış. Compagnie de Jesus (Sonradan Cizvit adını alacak tarikat) “İsa Kumpanyası” diye çevrilmiş.
Diğer taraftan Garter Nizamı tercüme edilmeden olduğu gibi bırakılmış. Lahey kentine Hague, Tarihçi rahip Calmet’e Papaz Ahmet denmiş.
Sürgündeki Stuart Hanedanı mensuplarının İngiltere tahtı üzerinde hak iddiasında olduklarını ifade eden “Pretender” sözcüğü “sahtekâr”, Bölge Büyük Üstadı unvanı “11 Büyük Üstadı” olarak çevrilmiş.
Söz konusu kitaba, redaksiyon hiç yapılmamış gibi, metin imla ve bilgisayar hataları ile dolu; “alınış” _ almış, “ileride” _ ilende, “Newton” _ Newtoiv, “tekris” _ teksir olmuş, “in” harfleri “m” olarak yazılmış; loca, lonca ve gild terimleri birbirine karıştırılmış, sonuçta okuyucu bazen bulmaca çözmeğe mecbur bırakılmış.
Bu mahzurları nedeniyle kitabı okumak için sabır gerekli, ancak, buna rağmen kitap sürükleyici üslubuyla hızlı okunabilen, çok iyi araştırılmış ciddi bir referans kaynağı.
Mabet ve Loca, orijinal adı: The Temple and the Lodge Çeviri: Muzaffer Renan Mengü, Nokta Yayınlan Mayıs 2004; ISBN: 975-8823-31-0
Celil Layiktez
Kaynak: Tesviye Dergisi Sayı 61