Blog

DIŞ TEMASLAR İÇİN KILAVUZ: XIII

A.B.D.

A.B.D.’de halen, zenci Prince Hall Masonluğunun (TESVİYE Sayı 10, s. 19) dışında, toplam 16000 loca ve 4.000.000 dan fazla üyesi ile 51 Bü. Lo­ca vardır. Müstakil Büyük Locaların, özellikle tanıma konularında, müşte­rek hareket etmelerini sağlıyabilmek üzere, istişari mahiyette bir Koordi­nasyon Komitesi kurulmuştur. Mavi localarda en çok, büyük ritüalist Tho­mas Smith Webb’in (1771 -1819) geliş­tirdiği ritüelden kaynaklanan ve eya­letten eyalete küçük değişikliklerle uygulanan Webb tipi ritüeller kullanı­lır. Yer yer York Riti ritüellerinin de uygulandığı gözlenir. Felsefi derecele­re gelince, en önemli Ritler, 1975 ista­tistiklerine göre, 615.000’i 32° den ol­mak üzere 635.000 üyeli Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti, 500.000 üyeli Royal Arch Büyük Şapitri ve 265.000 üyeli Tampliye Şövalyeleridir. Ayrıca yan dereceler olarak tabir edilen (side or­ders) Eastern Star, Shriner’ler, Grotto, de Molay, Amaranth, v.s. gibi teşkilat­lar da vardır. Günümüzde Prince Hall Büyük Locaları ile bir yalanlaşma baş­lamış ve 8 Büyük Loca, kendi eyaletle­rinde faaliyet gösteren Prince Hall Bü­yük Localarını tanımışlardır.

Amerika’da masonluğun geliş­mesinde özellikle İrlanda Büyük Lo­casının ve İngiltere’de birleşmeden önce,” Antients” (Eskiler) Büyük Loca­sının önemli etkisi olmuştur. İstiklal Savaşından sonra. Eski Dünyadan akın akın gelen mülteciler kendi Ritle- rini de getirerek Amerikan Masonlu­ğunu zenginleştirmişlerdir. Çok deği­şik çalışma türlerinin sergilendiği Amerika’da, ritüel ve çalışmalarda birliğe

yaklaşım 1843 Baltimore Kong­resinde mümkün olabilmiştir.

Dergimizin kapsamı 51 Büyük Locanın ayrı ayrı tarihini incelemeye müsait olmadığından, Amerikan Ma­sonluğunu en çok etkileyen Massac­husetts, New York ve Philadelphia Bü. Localarının kısa tarihine bir göz ata­lım:

MASSACHUSETTS:

Kuzey Amerika’nın ilk locaları bu eyalette kurulmuştur. 1733 yılında İn­giltere Bü. Locası Henry Price Kardeşi Massachusetts’de bir Bölge Büyük Lo­cası kurmakla görevlendirdi. Bu Bü. L., bölgesi dışında da Amerikan Kolo­nilerinde birçok locaya beratlarını ver­miştir. 1750 yılında Eskiler Bü. L. eya­lette faaliyet göstermeye başladı ve 1769 yılında, Eskiler’in paralelinde bir İskoçya Bölge Büyük Locası kuruldu. Böylece, Massachusetts’de, İstiklal ön­cesi, İngiliz (Modern) ve İskoçya (Es­kiler) olmak üzere iki rakip Bü. L. faali­yet gösteriyordu. İstiklal elde edildik­ten sonra, 1777’de, Eskiler bir yeni Bü­yük Üstat seçerek müstakil bir Büyük Loca hüviyetini aldılar. 1792 yılında iki Büyük Loca birleşerek aralarında mevcut rekabete son verdiler.

1820’de Maine Eyaleti kurulunca, Massachusetts Büyük Locasından be­ratlarını almış 31 loca Maine Büyük Locasını kurdular.

New York’daki Morgan olayı (Antimasonik Parti) üzerine Massac­husetts locaları çok zarar gördü, an­cak, krizden sonra Masonluk aklanın­ca da, Amerika’nın en güçlü Büyük Locası hüviyetini kazandı. Görkemli Boston Büyük Loca binası bu karışık dönemde inşa edildi..

NEW YORK

İngiltere Bü. L. 1730’lu yıllarda Daniel Coxe K.i New York Bölge Bü­yük Üstadı olarak atadı, ancak evrağı bulunan ilk New York Locası, beratını 1757’de alan St. John Locasıdır. Bu loca halen faaldir. 1771 yılında loca sayısı 21’e çıkmıştır. İstiklal Harbinin yarat­tığı karışıklık esnasında, localar “Mo- dem”lerden ” Antients’lere doğru bağ­lılıklarını değiştirdiler. 1781’de üç An- tients locası bir araya gelerek bir Bölge Büyük Locası kurdular. 1786’da New York localarının çoğunun bu Bölge Büyük Locasına bağlandığını görüyo­ruz. 1787’de müstakil bir Bü. L. kur­mak üzere toplanan komite, aslında 1781’den beri zaten Bü. L. hüviyetinde çalışan Bölge Bü. L. sının kimliğini de­ğiştirmekle yetindi ve böylece New York Bü. L. kuruldu.

New York Kenti locaları ile Eyale­tin diğer locaları arasında başgösteren sürtüşme üzerine Bü. L. 1823’de bö­lündü. 1827’de, Büyük Görevlilerin Kent ve Eyalet olarak eşit sayıda seçil­meleri sağlanarak birlik yeniden ku­ruldu.

1826’da Morgan veya Antimaso­nik Parti (bakınız TESVİYE, Sayı: 3, S. 13) olayı olarak bilinen kriz yaşandı. 1826 sonbaharında William Morgan adlı kişi kaybolunca onu Masonların öldürdüğüne dair bir söylenti yayıl­mıştı. Gaybubetinden önce, New York Eyaleti, Batavia Kentinde bir locaya katılma talebi red edilen Morgan bir mahalli gazetede antimasonik bir kampanyayı başlatmıştı. 1830 – 1840 arası, tüm Mason aleyhtarı odaklar et­ken bir şekilde bu söylentileri kullan­dılar. Bu sürede birçok Mabed talan edildi, localar kapandı, hatta tekris edilmek kişi için tehlikeli bir hal aldı. Loca sayısı 480’den 70’e düştü ve Bü­yük

Loca bölündü. Tekrar birleşme 1850 yılında olabildi. Morgan olayının sonunda kamu oyunda Masonluk ak­lanınca loca ve üye sayıları hızla arttı ve Mason aleyhtarı propaganda ABD’de bir daha etken olamadı.

PENSİLVANYA

Pensilvanya ile ilgili ilk kayıt Ben­jamin Franklin’in 1730 yılında “Phila­delphia Gazette”de yazdığı makale­dir. Bu makalede birçok locanın kolo­nide faal oldukları kayd edilmişti. Franklin 1731 yılında Tun Tavern Lo­casına katıldı. 1750 yılında William Ailen Pensilvanya Bölge Büyük Üsta­dı, Franklin de Bölge Büyük Üstat Yar­dımcısı tayin edildi. 1758’de “Anti- ents’ler 69 sayılı locayı kurdular. İstik­lal sonrasında ModernTerin locaları kapandı ve yalnız “Antients” locaları faal kaldı ve Eylül 1786’da Antients Bölge Büyük Locası İngiltere’den öz­gürlüğünü ilan ederek, 13 locayla Pen- silvanya Büyük Locasını kurdu.

TOPLANTILAR:

ABD’de localar çoğunlukla, iki haftada bir toplanırlar. Bu toplantılar­dan biri Olağan Toplantı (Stated Mee­ting, veya Regular Communication”) diğeri ise Olağan Üstü Toplantıdır (“Special”, “Called” veya “Emergent”). Localar yaz aylarında kapalıdır. Yakıt masrafından tasarruf için tatillerinin tümünü veya bir bölümünü Ocak ve Şubat aylarına taşıyan localar da var­dır.

OLAĞAN TOPLANTI: Bu top­lantılar her ayın 2. pazartesisi, 3. çar­şambası gibi önceden kesinleşmiş ta­rihlerde yapılır ve bunların gündemi­ni tersimatm, raporların, muhaberatın okunması, skrüten gibi locanın olağan işleri oluşturur. Bu toplantılarda loca­lar 3. derecede çalışırlar, gündemde tekris veya terfi varsa, 3. dereceden il­gili dereceye geçiş yapılır.

OLAĞAN ÜSTÜ TOPLANTI­LAR: Olağanüstü toplantılar genelde en az ayda bir yapılır ve bunların gün­deminde tekris, terfi, is’ad, Büyük Gö­revlileri kabul gibi maddeler olur; lo­ca, doğrudan ilgili derecede açılır ve kapanır. Locanın iç tüzüğünde olağa­nüstü toplantmın en az ayda bir yapı­lacağı yazılı olduğu takdirde, olağan ve olağanüstü toplantılar 15 gün aray­la yapılır.

TOPLANTI SAATİ:

19. Gündeminde Çırak ve Kalfa ça­lışması olmayan Olağan toplantılar 19.00 veya 20.00 ile başlar.
20. Gündeminde başka dereceler­de çalışma olan toplantılar 17.30 ve 18.00 de başlayarak bu çalışma bittik- tan sonra bir kısa yemek molası verilir, sonra da 19.30 veya 20.00 de loca 3. de­rece çalışmasını yapar. Bazı localar ye­mek saatini başa veya sona da alabilir­ler.
21. Olağanüstü toplantılar: Localar 18.30 gibi çalışmaya başlarlar. Yemek kapanıştan önce veya sonra olabilir.

GİYİM: Amerikan localarında gi­yim tarzı Kıt’a Avrupası veya İngilte­re’ye göre daha rahattır. Güneye doğ­ru inildikçe bu rahatlık artar. Gene de ziyaretçinin koyu renkli bir elbise ile gelmesi tavsiye edilir. Bazı jürisdiksi- yonlarda yalnız görevliler beyaz eldi­ven giyerler, ziyaretçinin yanına eldi­ven alması gerekmez.

REGALYA : Ziyaretçinin kendi regalyası yoksa kendisine regalya te­min edilir. Görevli regalyaları Avru­pa’ya göre daha sadedir. Önlüklerin kenarmı mavi renkli bir bordür süsler, Çırak ve Kalfalar önlüklerini değişik tarzda bağlarlar. Üstat

önlüğünün üs­tünde çift püskül vardır.

YEMEK:

Bu konuda yeknesak bir uygula­ma yoktur. İs’ad merasimlerinin dışın­da pek özenli yemek verilmez. Gün­lük çalışmaların sonunda hafif bir ye­mek yenir, bu yemek kokteyl şeklinde de olabilir. Bazı localarda yalnızca olağan toplantılardan veya tekrisler- den sonra yemek verilir. Yemeklerde genelde konuşmalar yapılmaz, ancak ziyaretçilerden birkaç söz söylemeleri istenebilir. Ziyaretçilerden para alın­maz.

SOFRA LOCASI (TABLE LOD­GE):

Bizdeki Agap sofrasını andıran bir merasimdir. Ritüel 1813 öncesi İn­giliz çalışmalarına dayanır. Açılış, ka- teşizm ve kapanış ritüelliktir. Kate- şizm Üs. Muh. ile I. Nâ. arasında geçer. At nalı şeklindeki masanın Şarkında Üs. Muh ve Sek. oturur, Sek. in karşı köşesine Sancak ve / veya bayrak ko­nur.

1. ve II. Nâ.lar uçlarda, diğer gö­revliler de iç taraflarda yer alırlar. Üs. Muh. ve Nâ.ların önünde Çekiçleri vardır. Üs. Muh. in önünde, at nalının iç tarafında bir sehpa üzerinde Kutsal Kitap durur. Yemek esnasında genel­de sayıları 7 olan aşağıdaki tostlar içi­lir. Bu tostlar için iki ayrı alternatif uy­gulama vardır:
2. Batı ve Orta Eyaletlerde:
3. Üs. Muh.in tostu: Ülke ve bay­rağa;
4. Üs. Muh.in tayin ettiği bir K.in tostu: Masonluğa (bir kısa konuşma bu tostu takip edebilir);
5. Üs. Muh.in tayin ettiği bir K.in tostu: Ebedi Meşrike intikal etmiş K.lerin anısına;
6. Ön. Üs. Muh.in tostu: Büyük Locaya (Bir Bü. Gör. K. varsa, cevap verir);
7. II Nâ.ın tostu: Loca K.lerine;

6.1. Nâ. tostu: Ziyaretçi K.lere (kı- se cevap verilir);

7. Kor. K.in tostu: Dünyaya dağıl­mış tüm Masonlara.
8. Doğu eyaletlerinde (aynı sıra­lamayla):
9. ABD Cumhurbaşkanına;
10. Büyük Üstad’a;
11. Üs. Muh.e;
12. Nâ.lara
13. Silahlı Kuvvetlerdeki K.lere;
14. Ziyaretçi K.lere;
15. Dünyaya dağılmış tüm Mason­lara.

Bu tostları Masonik “Ateş” takib eder. (TESVİYE Sayı: 12, Sayfa 12) Tos­tu yapan K. “Ateş”i sayı sayarak yöne­tir, tüm Kderin aynı zamanlama ile ka­dehlerini kaldırıp içmeleri, kadehleri beraberce masaya vurmaları veya rit­mik alkış tutmaları görkemli ve coşku­lu bir gösteri oluşturur.

PUERTO RICO (Bü. L. resmi yayını “Acacia “dan): Güney Afrikalı bir kabilenin adetlerine göre, topluma hitapta bulunan bir konuşmacı tek ayak üzerinde durur ve yorulup da havada tuttuğu ayağınıba- sınca konuşmasını bitirmeğe mecbur kalır. Localarımızda dabuna benzer bir yöntem kullanamazmıyız?

Kaynak: Tesviye Dergisi Sayı 13

30 November 2020