BATIL İTİKATLAR
ÖNSÖZ:
196O’lı yıllarda, bâtıl itikatları araştırmaktaki arzumu gören Bü. Üs. En Muh. Hayrullah Örs K. beni sık sık Topkapı Sarayına davet eder, geldiğimde de asistanlarının önünde henüz açılmamış muskaları açar ve en rahat bir şekilde, o karışık metinleri bizle- re çözerdi. Reçeteler ve büyücülük defterinden ilginç sayfaları da aynı şekilde okurdu.
Bu yazımda, bâtıl inançlarla ilgili çalışmamın son bölümünde En Muh. Hayrullah Örs Kardeşin yardımıyla Topkapı Sarayı arşivlerinden alabildiğim bazı bâtıl örneklerini sergilemek istiyorum.
Çelil LAYİKTEZ
RUS GENERALLERİNE KARŞI KULLANILAN GİZLİ OSMANLI SİLAHI: MUSKA
(T.K.S. arşivi E.3809)
III. Mustafa zamanında Osmanh-Rus harbinin (1766-1772) sonucunda Kırım kaybedilmişti. Türk Orduları ricat halinde iken Rus Generalleri Abraşkov, Orlof ve Romançof’un mahvını ve Rus Ordularının mağlubiyetini temin maksadıyla, Osmanlı casusu “Osman Efendi” ye Saraydan, balmumu içinde ve küçük bez torbalarda muskalar, aşağıdaki mektup eşliğinde yollanmıştı:
Üzerinde kabalistik işaretler olan muska.
“Torbanın içindeki muskalar Osman Efendi tarafından Rus Generalleri Orlof ve Ireşkofile Romançof’un geçecekleri yere gizlice gömdürülsün. Üzerlerinde ge¬çerlerse elbette firara mecbur kalacaklar¬dır.”Ancak, beklenilen zamandan önce, ge¬neraller Moskova’ya dönmüş oldukla¬rından Osman Efendi muskaları yerle¬rine yerleştirmekte mâna bulamamış ve Sultan’a geri yollamıştı. Düşman hatlarının gerisine sızan suikastçının görevi bir ateşli silâh, bomba veya kı¬lıçla öldürmek, değil, düşman generalinin geçeceği yola bir muska bırakmaktı. Muskanın etkinliğinin silâhtan fazla olduğuna inanılabiliyordu!
Topkapı Sarayı Arşiv dairesinde kırmızı ipek kumaş içinde muhafaza edilen muskalar önce balmumuna batırılmış sonra da küçük birer torbaya konmuşlardı. İkisinin içinde yazısız birer kâğıt, üçüncüsünün içinde, üzerinde kabalistik işaretler olan bir kâğıt muska vardı.
REÇETELER: (T.K.S arşivi E.417 / 65-74)
Abdülmecid’in kızı Refia Sultan’ın kızı bugün karaciğer sirozu tahmin edilen bir hastalığa yakalanmış ve doktorlardan yardım, duadan şifa bulamayınca, büyüye başvurmuştur. Büyü reçetesini veren: “Evi Hırka-i Şerif karşısında olup Çarşı Ağası Hacı Osman Ağanın karısı Emine Hanım olduğu, Kapı Kethüdası Atıf Bey ile Melek Hanımın kapı yoldaşlarından Gül Endam Hanım tarafından gönderildiği…”
“14 türlü şeker, ak amber, amber kabuğu, öd ağacı, andes kökü, maydanoz kökü, havuç tohumu, 7 adet beyaz ördek yumurtası, kâfesi (hepsi) dövülecek, bir beyaz kâse içine konacak, 24 saat kadar orta derecede sıcak hamamda durdurularak ağzı açık bırakilacak, sonra bu ilaç 3’e bölünecek, tepeden ayağa kadar sürülecek.
Daha sonra, hiç lekesiz siyah ve boynuzlu ve sakallı olan bir erkek keçi satm alınacak ve bu keçiye abdest aldırılacak ve Sultan Efendi bu keçiye 3 defa bindirilecek, daha sonra keçi aç olarak iki gün bir yere kapatılacak, eğer orada kendi kendine ölmezse, ilâcın bırakıldığı hamam içinde kesilecek, bu işler Sultanın Kuruçeşme’deki sahil sarayında yapılacak.
REFİA SULTAN’IN PEYGAMBERE YOLLADIĞI DİLEKÇE:
Çaresiz kaldım – Halâs et ıstırabımdır, beni lütf-ü ihsan kıl, şefahat eyle, Allah aşkına, cümle dertliler için derman edersin, her zaman mahz-u lütfunla müd- deyyim eyle Allah aşkına. Hernekadar mücrime isem de, Bab-ı Merhametmaap Cenab-ı Risalet Penayîlerinden mahrum olmayacağımı ve Zat-ı Hazret-i Peygamberlerinden başka da-i derûnun çaresaz bulamıyacağımı şüphesiz bildiğim ve imdad-i rûhaniyet seneyi-i Hazret-i Nübüvvet Penayîlerinden herhalde istirham eylediğim veçhile cism-ü câr yazıma arya olan hastalığın avn-i bâr-i ile zail ve mazha İnayet ve şefahat-i mahsusayı Hazret-i Peygamberleri üzere mazhar-ı Şifayı acil buyurmaklığım hususunu gayet ülgaye minettar ve derece-i nihayede ümitvar olarak arzuhal-i külmelay-i âcizanem Huzur-ü Lâmiyülnur Cenab-ı Şefahatpenayîlerine arz ve takdimime içtisar eylerim. Aman el aman, Ya Neb-i ahur zaman, Sen Mübarek Merkad-i Münevverinde hayat-ı maneviye ile hacz olduğun ecilden işbu rica-ı cariyenemi lütfen kabul ve dergâh-ı ahdim barigâh-ı yezdanide dahi makbul buyurulması hususuna İrade-i Şefaatade Cenab-ı Mah- bubu Kibriyaları erzan ve şayan burulmak babında emr-ü ferman Şefaatlü, Mer- hametlü, Surruru Cihan, Sallalahu Aleyh-i Vesselâm Madam-ül Melvan Efendimiz Hazretlerinindir.
İmza: El muhtac-u ilel imdat rûhanin ve şefaatin Refia.
Refia Sultan aynı mânada bir başka dilekçeyi ayrıca Sümbül Efendi’ye yollamış.
Reçeteler: (T.K.S. arşivi D. 2998-Büyücülük defterii 1153-1156; 1740-1746)
Hummalı (ateşli) hastalar için:)
elif be rı ayın vav ayın elif be rı ayın vav elif ayın be elif be rı ayın vav lam ayın elif be rı ayın vav lam elif be rı ayın vav lam elif be rı ayın vav
Yukarıda sıralanmış olan harfleri sıralandıkları sıra üzere yazmadan evvel 3 ihlas ve bir fatiha okuyup Veysel Karani Hazretlerinin ruhuna hediye ettikten sonra zikr olunan harfleri yukarıda yazıldığı gibi 3 satır olmak üzere ve satırlardan bir harfi sona getirmeden yazılıp hummalı olan kimsenin boğazına asılsın, 9 gün taşısınlar. Allahın izniyle kurtulur. 9 gün sonra boğazından alınıp başkasının boğazına asıldığı takdirde, o da kurtulur.
Rahat bir Doğum için:
Not: Doğumdan sonra kadınların ölümüne en fazla sebep veren kuvvetli ateşe “Al Humması” denirdi. Al Hummasına “Al Perisi”nin sebep olduğuna inanılırdı. Periyi hoşnut etmek için al-kırmızı rengi tezniyatta, dualarda, hatta lohusa şekeri gibi gıdalarda bolca kullanılırdı.
Reçetenin başında “Ya haburu” kelimelerinin iki kere geçtiği bir dua var. İlkinde harfler siyah, sesli harf işaretleri kırmızı ve İkincisinde, harfler kırmızı, sesli harf işaretleri siyah olarak yazılmış.
Dua yukarıdaki yolda yazılıp bir kırmızı beze sarılacak ve doğururken zorluk çeken kadının sol buduna bağlanıp doğumdan sonra son (placenta) çıktıktan sonra hemen çıkarılacak. Birçok defa tecrübe edilmiştir.
Cinlere, perilere, kale duvarları arkasında bulunan zalimlere karşı:
Reçetenin başında yazıh dua günde 3 defa okunacak, her satır arasında soldan sağa doğru bir daire şeklinde etrafa üflenecek.
Hafıza kazanmak için:
Aşağıda kareler içinde yazılı kabalistik dua her sabah sol avucun içinde yazılıp 40 gün müddetle yalanacak: (Alim duası, Alim Allahın isimlerinden biridir).
| 2 | 9 | 4 | ||
| 7 | 5 | . 3 | ||
| 6 | 1 | 8 | ||
| 20 | 9 | 4 | ||
| ayın | sin | lam | ||
| 60 | 10 | 80 | ||
Not: Ecbet hesabına göre, Ayın: 70, sin: 60, lam: 30.
KİREMİT BÜYÜSÜ: Ebediyen iki kişinin arasını açmak için kullanılır.
Oluklu, kullanılmamış bir kiremitin üzerine ilk önce Besmele yazılır, sonra oluğun bir tarafına boydan boya isimlerden biri tekrar tekrar yazılır, diğer isim de aynı şekilde oluğun diğer tarafına yazılır.
Kiremiti öne alıp “Yasin” suresi okunup, “Kıyamete kadar aralarma nifak sok Allahım” denir ve tekrar “Yasin” suresi okunur.
Bir isim okunup üflenir, sonra diğer isim okunur, üflenir ve kiremitin dibine kadar isimler karşılıklı okuyup üflenir.
Kiremit ocakta kızdırılıp su dolu bir leğenin içine atılır. Kiremit yazılan iki ismin arasında kırılırsa, her parçalar biri diğerinden çok uzak yerlere atılır ve parçalar tekrar beraber gelmedikçe, ayrılması istenen kişiler kıyamete kadar dost olamazlar.
Eğer kiremit iki ismin ortasından kırılmazsa, ortadan kırılıncaya kadar ameliye tekrarlanır.
- MAHMUD’UN ANNESİNE İLAÇ VE PERHİZ:
Maydanoz kökleri, öküz yaprağı, güvercin-keklik palazları haşlanacak.
Et yemiyecek.
İçinde kızgın demir söndürülmüş sudan günde 100 gr. içecek, başka su içmeyecek.
Mesamatları açık kalsm diye ılık odada oturacak, odanın penceresi hiç açılmayacak, üzerine su dökülmeyecek.
Piliç suyuna birkaç damla tuz ruhu ilâve edilelecek, bunu akşamları içecek.
KUVVET MACUNLARI
- Ill üncü Ahmet için Kuvvet Macunu (Topkapı Saray Müzesi, Arşiv No.D- 2350; Tarihi: 1128 Zafer (1715 Aralık) Cebri-i Hümâyûn Defterleri.)
Silâhtar Ağa marifetiyle besai nefs-i nefes-i mülûhaneleri için kırmız macunu tabih olunduktan Hekim Başı Efendilerine mevcut hâzineden teslim olunan:
| İnci:
Mercan: |
5 Dirhem
5 |
| Öd maverdi Amber: | 20
6 |
| Misk nafe: | 1 |
5 deste altm varak
Macunun sair malzemesi için de 36 kuruş verilmiş (defterdar tarafından)
- Hyacinthe macunu: Gökyakut (Cevahir macunu)
| Yakut: | 8 | Dirhem |
| Seylan: | 4 | H |
| Zümrüt | 4 | 1! |
| Lal: | 1 | İt |
| Adayi: | 4 | n |
| Topaç: | 4 | ti |
| İnci: | 7.5 | II |
| Mercan | 10 | II |
| Tığin mahtume, fildişi: | Bir | parça |
| Misk nafe: | 3 | Dirhem |
| Amber: | 7.5 | II |
| Öd maverdi: | 6 | n |
| ve 15 deste altın varak. |
BAZI YAĞ VE ŞERBETLERİN HAZIRLANMASI
İÇİN ÖDENEN ÜCRETLER:
Ban ([1]> Yağı için: Sene 996 (22 Şubat 1588)
Ban yağı yapıldıktan hazinedar başı Mustafa Ağa’ya bir samur kürk, ve hazine Ketudası Osman Ağa’ya bir samur kürk, ve Güğüm Başı’ya 30 flori, ve sair eskilere 14 ve 15’er flori ve sair hizmet eden huddamma 20.000 akçe inam olunup bermucide emrihûmayun taksim olundu ki cümle 282 flori olur.
Ribas şerbeti: (Şam)
Şam-ı Şerife Ribas şerbeti pişiren helvacılar gelip kanun üzere başlarına 60 flori ve 5 nefere dahi 10’ar flori verilip cümlesi 110 flori oldukta kilerci Ahmet Ağa’ya teslim edildi.
Tenzuh:
Silâhtarağa marifetiyle Tenzuh yapıldığında Nebim Hayatizade Mustafa Efendiye teslim olunan 4 dirhem lâl, 4 d. inci, 4 d. seylan, 4 d. adayi, 4 d. topaç, 25 adet amber, 15 d. öd, ayrıca 54 kuruş, 27 akçe.
| Fatih Sultan Mehmet için hazırlanan kuvvet macununun | tarifi: | |||
| Karanfil: | 10 Dirhem | Turp tohumu: | 10 | Dirhem |
| Kebabe: | 10 “ | Maştaki: | 10 | Tl |
| Fulful: | 10 “ | Sinamehri: | 10 | n |
| Tarçın: | 10 “ | Akgünlük: | 10 | İt |
| Ud-ül kabir: | 5 “ | Üzerlik tohumu: | 10 | İT |
| Kerevis tohumu: | 5 “ | Acı badem toh.: | 10 | İt |
| Anisunun mesri: | 10 “ | Çörek otu: | 20 | II |
| Isırgan tohumu: | 10 “ | Misk: | 5 | İt |
| Havuç tohumu: | 10 “ | Şeker: | 60 | tl |
| Şalgam tohumu: | 10 “ | |||
Bu malzemelerin hepsi havanda dövülecek, 3 misli balla karıştırılacak, 40 gün sabah, 40 gün akşam aç kamına 6’şar dirhem alınacak.
Deli İbrahim için hazırlanan kuvvet macunu:
| Çörek otu: | 5 | Dirhem | Havuç tohumu: | 5 | Dirhem |
| Zencefil: | 5 | Ad-ül kabir: | 5 | ||
| Tarçın: | 5 | ’’ | Anason | 10 | |
| Cevz Birva: | 5 | II | Kişniş tohumu: | 10 | İt |
| Karanfil: | 5 | tl | Şalgam tohumu: | 5 | II |
| Mastika: | 5 | Turp tohumu: | 5 | ||
| Darfulful: | 5 | Sinameki: | 5 | ||
| Karasakız: | 5 | Üzerlik tohumu: | 5 | ||
| Ud Hindi: | 5 | H | Acıbadem: | 6 | İt |
| Kebabe: | 5 | tl | Tere tohumu | 6 | II |
| Kerevis tohumu: | 5 | tl | Günlük: | 6 | |
| Isırgan tohumu: | 5 | t! | Misk: | 5 | çekirdek |
Bu malzemeler un haline getirilinceye kadar havanda dövülür, 3 misli balla karıştırılır, akşam, sabah, bir fındık büyüklüğünde parçalar yenilerek kullanılır.
[1] Ban: Mısır söğütü
Celil Layiktez
Kaynak: Tesviye Dergisi Sayı 20